Phishing is tegenwoordig een veel voorkomende vorm van internetfraude zodat het enigszins opmerkelijk is dat de gepubliceerde rechtspraak omtrent dit fenomeen tot op heden eerder beperkt blijft.
In een vonnis van 8 januari 2022 heeft de Nederlandstalige rechtbank van eerste aanleg te Brussel zich evenwel uitgesproken omtrent een geval van phishing. Meer bepaald ging een consument over tot dagvaarding van zijn bank omdat deze laatste weigerde frauduleus afgehaalde bedragen terug te betalen. De consument in kwestie werd het slachtoffer van fraude met zijn kredietkaart waarbij de consument bij het uitvoeren van een betaling werd omgeleid naar een frauduleuze website waarna er gelden van de rekening werden afgehaald. De consument nam naar aanleiding van dit voorval contact op met cardstop en diende tevens klacht in tegen onbekenden.
3D Secure-technologie
De betaling waarvan sprake werd uitgevoerd volgens de zogenaamde 3D Secure-technologie, een beveiligingstechniek voor online betalingen ontworpen door MasterCard en Visa. Deze beveiligingstechniek vereist het doorlopen van diverse stappen teneinde succesvol een betaling uit te voeren. De betaler dient immers niet enkel het nummer van zijn kredietkaart, de vervaldatum en de CVC code in te geven doch bijkomend dient hij aan de hand van een kaartlezer de geheime code, het bedrag van de transactie en zijn elektronische handtekening in te voeren.
De consument in kwestie doorliep al deze stappen en beriep zich op artikel VII.43 van het Wetboek Economisch Recht, dat stelt dat een betalingsdienstaanbieder de betaler het bedrag van een niet-toegestane betalingstransactie onmiddellijk dient terug te betalen.
De vraag of de bank tot terugbetaling gehouden is, hangt met andere woorden af van de vraag of het al dan niet gaat om een toegestane betalingstransactie.
(Niet) toegestane transactie
In casu oordeelde de rechtbank evenwel dat de bank geenszins tot terugbetaling gehouden was daar er sprake zou zijn van een toegestane betalingstransactie waarbij het standpunt van de bank werd gevolgd die stelde dat het feit dat de consument de verschillende stappen van de 3D Secure-betalingsprocedure volledig had doorlopen met behulp van zijn kredietkaart en een kaartlezer maakt dat deze consument had ingestemd met de betalingstransactie. Het feit dat er door de betaler naar aanleiding van (het resultaat van) deze transactie contact werd opgenomen met cardstop en klacht werd neergelegd tegen onbekenden doet hieraan geen afbreuk noch wordt er rekening gehouden met het feit dat de betaler alleszins niet heeft ingestemd met het uiteindelijke resultaat van de uitgevoerde transactie.
Gelet op het toegestaan karakter van de betalingstransactie kon de consument dan ook, volgens de rechtbank, geen beroep doen op artikel VII.43 WER zodat de vordering werd afgewezen.
Voormeld vonnis onderstreept het belang van de kwalificatie van een al dan niet toegestane betalingstransactie teneinde de rechten van de betaler te bepalen. Uit dit vonnis kan immers worden afgeleid dat het doorlopen van de 3D secure procedure door middel van het gebruik van een kaartlezer de bank afdoende bewijs verschaft om aan te tonen dat er sprake zou zijn van een toegestane transactie zelfs wanneer uit de feitelijke omstandigheden blijkt dat de betaler geenszins heeft ingestemd met het resultaat van deze transactie.
De opmars van phishing praktijken kan, gelet op deze rechtspraak, betalingsdienstaanbieders ertoe aanzetten om deze klassieke “omslachtige” betalingsprocedure nieuw leven in te blazen, met als doel om de toepassing van artikel VII.43 van het wetboek economisch recht buiten toepassing te laten ten gevolge waarvan de betalingsdienstaanbieders niet kunnen worden aangesproken in terugbetaling.
Heeft u meer vragen omtrent dit onderwerp, neem dan gerust contact op met ConSenso advocaten.
Jasmine Doumen
Consenso Advocaten