De slagzin “Russian warship, go f***k yourself!” is sinds de inval van Rusland in Oekraïne
uitgegroeid tot symbool van verzet tegen de Russische invasie. De boodschap ging
vorige maand nog viraal op sociale media nadat Roman Hrybov, één van de Oekraïense
grenswachten op Snake Island, een Russisch oorlogsschip van antwoord diende op de
vraag om zich over te geven.
Het duurde niet lang alvorens de slogan wereldwijd het voorwerp zou worden van talloze
merkaanvragen. Ook het European Union Intellectual Property Office (EUIPO) ontving op 16
maart 2022 een aanvraag om de slogan in te schrijven als Uniemerk. Het is overigens niet de
eerste keer dat een tragische gebeurtenis aanleiding geeft tot golfvloed van merkaanvragen.
In de nasleep van de terroristische aanslagen van 9 september 2021 op het World Trade
Center werden merkenbureaus overspoeld met aanvragen voor de inschrijving van “9/11”
als merk. Een gelijkaardige situatie deed zich voor na terroristische aanslag op het Franse
satirische tijdschrift Charlie Hebdo in 2015 met betrekking tot de slogan “Je suis Charlie”
als merk. Ook de zin “I can’t breathe” maakte na de dood van George Floyd meermaals het
voorwerp uit van een merkaanvraag.
Opvallend is dat de aanvraag bij het EUIPO voor de inschrijving van het merk “Russian warship,
go f **k yourself” werd ingediend namens niemand minder dan Roman Hrybov himself,
de Oekraïense grenswacht van Snake Island die het Russische oorlogsschip vertelde
om op te stappen. Hoewel Roman Hrybov wereldwijd geprezen werd voor zijn dapperheid,
zal hij op juridisch vlak mogelijks minder succes boeken. De aanvraag voor de inschrijving
van de slogan “Russian warship, go f **k yourself” als merk is immers niet vanzelfsprekend.
De Verordening (EU) 20171001 inzake het Uniemerk (hierna: de “Uniemerkenverordening”)
bevat in een opsomming van tekens die nooit in aanmerking komen om ingeschreven te
worden als merk, de zogenaamde absolute weigeringsgronden. Een van deze weigeringsgronden
sluit uitdrukkelijk de inschrijving uit van “merken die in strijd zijn met de openbare
orde of de goede zeden”. Van zodra een Uniemerk in strijd is met de openbare orde of
goede zeden van één of enkele lidstaten van de Europese Unie, wordt de inschrijving ervan
geweigerd.
Hoewel de Unieverordening geen definitie bevat van “openbare orde” of “goede zeden”,
kwamen de begrippen reeds meermaals aan bod in de beslissingen van het EUIPO en de
rechtspraak van het Gerecht en Hof van Justitie. Zo worden beledigende, vernederende en
vulgaire boodschappen, alsmede boodschappen die haat overbrengen of daartoe aanzetten,
geacht in strijd te zijn met de openbare orde en/of goede zeden. Ook boodschappen
die tragedies bagatelliseren of uitbuiten worden strijdig geacht met de openbare orde en
de goede zeden.
Een analyse van de rechtspraak toont aan dat de Europese Unie een streng standpunt inneemt
ten aanzien van de inschrijving van dit soort merken. Zo werden onder meer geweigerd
om als merk te worden ingeschreven: F*CK CANCER (het obscene en vulgaire
woord ‘f*ck’ in combinatie met het woord ‘cancer’ wordt als beledigend en onfatsoenlijk
beschouwd), BIN LADEN (het publiek zal de term opvatten als de naam van de leider van de
beruchte terroristische organisatie Al Qaeda, en terroristische misdaden zijn in strijd met
de openbare orde en morele beginselen), CURVA (een beledigend en vulgair woord voor
‘prostituee’ in het Roemeens), PAKI (racistische belediging van Pakistanen), ...
Hoewel Roman Hrybov de geschiedenisboeken ingaat als held, is de kans dat zijn merkaanvraag
“Russian warship, go f **k yourself” aanvaard wordt aldus eerder klein. Niet alleen
bevat de slogan woordenschat die in de Europese Unie als obsceen en vulgair wordt beschouwd,
de slogan is eveneens kenmerkend voor de recente tragische gebeurtenissen in
Oekraïne. De slogan werd bovendien aangevraagd voor goederen in klassen 25 (o.a. kledingstukken,
schoeisel, hoofddeksels) en 28 (o.a. spellen, speelgoed en speeltuig), hetgeen kan
doen vermoeden dat men financieel gewin tracht te halen uit een tragische gebeurtenis.
Het is dan ook afwachten hoe het EUPIO de merkaanvraag zal beoordelen.
Heeft u meer vragen over dit onderwerp, neem gerust contact op met ConSenso Advocaten.
Melanie Beerten
Consenso Advocaten